NLP’nin öyküsü

NLP’nin kalbinde insanın fıtratının zirvesinin, kişisel mükemelliğin “modellemesi” vardır. 1970’lerin başında California Üniversitesinde Richard Bandler ve John Grinder’in  işbirliğiyle hikâyenin başladığı nokta işte burasıdır.

Bilgisayar bilimine özel ilgi duyan bir matematik öğrencisi olan Bandler, Geştalt Terapisinin kurucusu Fritz Perls ile Aile Terapisinin kurucusu Virginia Satir’in bazı seminerlerinin ses ve video kayıtlarını  izleyerek benzer sonuçlar alabileceğini görmüş ve okulunda Geştalt Terapi grubu kurdu.

Dilbilim alanında doçent olan John Grinder, Bandler’ın çalışmalarından etkilendi ve çok geçmeden Bandler ve Perls’inkine benzer tedavi edici sonuçlara ulaşabildi. Grinder neyin gerekli, neyin konuyla alakasız olduğunu hakkında başarı elemeler yaptı.

Bir şeye temas ettiklerini fark eden Bandler ve Grinder güçlerini birleştirip, 1975 yılında yayınlanan ilk NLP kitapları The Structure of Magic’i (Büyünün Yapısı) yazmaya başladılar. Kitabın A Book about Language and Therapy (Dil ve Terapi Hakkında Bir Kitap) adlı alt başlığında ilk NLP modeli olan Meta Model tanıtıldı, Perls ve Satir’in modelinden 12 dil kalıbı ayrıştırıldı.

Artık NLP’nin özü tanımlanmıştı.

Dehaları derinlemesine inceleyerek—modelleyerek—can alıcı unsurları taklit etmek ve aynı sonuçlara ulaşmak herkes için mümkündür. Usta bir golf oyuncusu olmak istiyorsanız, bu oyunda mükemmel olan birini model almanız gerekir: yaptıklarını ve söylediklerini gözlemlemek, daha sonra da zihinsel olarak neler olup bittiğine dair sorular sormak. Bunu yaparak, herkesin kullanabileceği bir başarı şablonu geliştirebilirsiniz.

En önemli buluşsa dünyaya ilişkin öznel deneyimimizin bir yapısı olması ve bir şey hakkındaki düşüncemizin onu deneyimleme şeklimizi etkilemesiydi.

NLP, Alfred Korzybski’nin çalışmasından faydalanarak, “kara parçası”—dünya—ile dünyaya dair oluşturduğumuz içsel “harita” arasında net bir ayrım yapar. Bu genellikle “Harita arazinin kendisi değildir” diyerek ifade edilir.

Grinder’ın uzman olduğu dönüşümsel dilbilgisini geliştiren dilbilimci Noam Chomsky, bilgi nörolojik ve linguistik kanallardan geçerken oluşan çarpıtma, silme ve genelleme işlemleri yüzünden haritamızın çoğunlukla dünyada olup bitenlerin eksik ve hatalı bir versiyonu olacağını ileri sürmüştür.

İnsanlar genellikle gerçeklik hakkındaki kısıtlı haritalarını yanlış anladıkları için problem yaşarlar. Meta Model sorularını sorarak ya da diğer NLP tekniklerini kullanarak harita zenginleştikçe, kişi daha fazla seçenek geliştirir ve istediğine daha kolay ulaşır.

“Bir tutum ve bir metodoloji”

John Grinder “NLP, birçok tekniği geride bırakan bir tutum ve metodolojidir” der ve bu cümle NLP’yi anlamak için çok önemlidir. Yukarıda ağırlıklı olarak metodolojiye değindik, ama birçok bakımdan daha önemli olan tutumdur.

Bu, tek bir kelimeyle özetlenebilir: Merak. Dahası, L. Michael Hall’un ifadesiyle bu, “tutkulu ve şiddetli bir meraktır”.

NLP yaklaşımı “başkalarının içini görmek” istemeyi ve davranışlarının ardında yatan nedenleri merak etmeyi içerir. NLP’nin tutumunu en iyi özetleyen soru şudur: “Nereden biliyorsun?”

Tekniklere gelince, NLP insanların değişmesini sağlamaya yönelik en güçlü modellerin bir kısmını geliştirmiştir. Hızlı Fobi Tedavisi, söz konusu tekniklerin en bilinenlerinden biridir.

Perls ve Satir’den sonra, Bandler ve Grinder dünyanın önde gelen tıbbi hipnoz uzmanı Milton H. Erickson’ı modelledi.

Bunun sonucunda bir dizi farklı dil örneği ve Milton Modeli ortaya çıkmış, Patterns of tbe Hypnotic Techniques of Milton H. Erickson MD (Dr. Milton Erickson’m Hipnotik Teknik Kalıpları) isimli ikinci NLP kitabı yayınlanmıştır.

Daha sonra Bandler ve Grinder’in yanı sıra Robert Dilts, Judith DeLozier, Leslie Cameron-Bandler, Steve ve Connirae Andreas gibi uzmanların çalıştığı hummalı bir sorgulama ve araştırma dönemi geldi ve bu dönemde temsil sistemleri, alt sistemler ve çıpa atma dahil birçok NLP tekniği ve modeli geliştirildi.

Günümüzde NLP

Bandler ve Grinder’ın ortaklığı 1970’Ierin sonlarında sona erdi; ancak her ikisi de NLP alanındaki çalışmalarına devam ediyorlar.

Bandler çeşitli modeller kurmuş ve çok sayıda kitap yazmıştır. İngiltere’de ve uluslararası alanda NLP ve hipnoz eğitimi veriyor.

John Grinder, Judith DeLozier ve diğerleriyle birlikte, NLP “Yeni Kodu”nu geliştirdi. NLP’nin “Klasik” ya da “Eski Kodu” dilbilimden, Geştalt ve sistem teorisinden esinlenmiş olsa da, “Yeni Kod” bilgi kuramına ve Carlos Casteneda’nın kitaplarına dayanmaktadır. Bu çalışmalarla Algısal Duruşlar dahil yeni pek çok model, yapı ve teknik ortaya çıkmıştır. Günümüzde, Griııder’ın başlıca çalışma arkadaşlarından biri Carmen Bostic St Clair’dir.

Robert Dilts, Bandler ve Grinder’m ilk takipçilerindendir; çok sayıda değişim kalıbı ve modeli oluşturarak NLP’ye önemli katkılarda bulunmuş, inovasyonlara imza atmıştır.

NLP, sayıları giderek artan uygulayıcı ve geliştirici tarafından her yıl eklenen yeni model ve tekniklerle gelişmeye devam ediyor.